Duke Ellington: Ο Δούκας της τζαζ που έγραψε την δική του ιστορία

Ο Duke Ellington ηγήθηκε της ορχήστρας του με ασταμάτητη ενέργεια για 50 ολόκληρα χρόνια, από το 1924 έως το 1974.

Ως συνθέτης, δημιούργησε χιλιάδες κομμάτια που κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα, από μικρά τραγούδια διάρκειας τριών λεπτών έως επικές σουίτες διάρκειας μίας ώρας. Ταξίδευε με την ορχήστρα του και έγραφε τις συνθέσεις του κατά τη διάρκεια των περιοδειών, αντί να συνθέτει με το πιάνο του στο σπίτι όπως άλλοι βιρτουόζοι.

Ξεχώρισε ως ένας από τους πρώτους που έγραψαν μουσική ειδικά για τους μουσικούς της ορχήστρας του, ανάλογα με το παίξιμό τους και το τι τους ταιριάζει σε ύφος!

Αντί να ακολουθήσει τους κανόνες της συμβατικής ενορχήστρωσης, απέφυγε να τους περιορίσει και δημιούργησε μουσική που αντανακλούσε τις ιδέες και τους ήχους που επιθυμούσε να αποτυπώσει με την ορχήστρα του. Έτσι, δημιούργησε έναν μοναδικό και αναγνωρίσιμο ήχο που έκανε τη μουσική του να ξεχωρίζει!

Τα πρώτα χρόνια της ζωής του

Γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1899 σε μια μεσαίας τάξης Αφροαμερικανική οικογένεια στην Ουάσιγκτον.

Αν και είχε λάβει μερικά μαθήματα πιάνου στην ηλικία των επτά, ο έρωτάς του για τη μουσική δεν ήταν κεραυνοβόλος. Πιο πολύ ο θαυμασμός του για την λαμπερή ζωή των μουσικών, ιδιαίτερα των μεγάλων πιανίστων, τον έκανε να ασχοληθεί εντατικά με το πιάνο παρακολουθώντας τους αγαπημένους του μουσικούς.

Μέχρι το 1914, ο Ellington έπαιζε περιστασιακά, ενώ εκείνη τη χρονιά συνέθεσε τα πρώτα του κομμάτια: το "Soda Fountain Rag" και το "What You Going To Do When The Bed Breaks Down?"

Απέκτησε το παρατσούκλι "Duke" λόγω της εκλεπτυσμένης και αριστοκρατικής του φύσης.

Αν και του προσφέρθηκε υποτροφία τέχνης στο Ινστιτούτο Pratt στο Μπρούκλιν, αποφάσισε ότι η πραγματική του αγάπη ήταν να παίζει μουσική και επέλεξε αυτήν την πορεία για τη ζωή του.

Το 1923, ταξιδεύει στον Βορρά για να συμμετάσχει σε μια παράσταση στο Μπρόντγουεϊ. Ωστόσο, η συνεργασία αυτή δεν διήρκεσε πολύ και με δεδομένο ότι οι οικονομικοί του πόροι εξαντλήθηκαν, αναγκάστηκε να επιστρέψει στο σπίτι.

Ωστόσο, το επόμενο έτος γυρίζει στη Νέα Υόρκη και γίνεται μέλος των Washingtonians.

Μια διαμάχη για χρήματα τον Φεβρουάριο του 1924 οδήγησε στην αποχώρηση του Snowden με τον Ellington να αναλαμβάνει την ηγεσία του συγκροτήματος.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Hollywood Club τον Νοέμβριο του 1924, ο Ellington και οι Washingtonians πραγματοποίησαν τις πρώτες ηχογραφήσεις τους με τα κομμάτια "Choo Choo" και "Rainy Nights".

Με τους βασικούς παιχταράδες Bubber Miley στην τρομπέτα και Charlie Irvis στο τρομπόνι, η ορχήστρα του Ellington απέκτησε το δικό της μουσικό ύφος, παρά το γεγονός ότι οι επόμενες τέσσερις ηχογραφήσεις του Duke μεταξύ 1925-1926 ήταν αρκετά ανεπίσημες λόγω της χρήσης αναπληρωματικών παικτών.

Ταυτόχρονα, το Hollywood Club έκλεισε για μερικούς μήνες λόγω μιας πυρκαγιάς πριν επαναλειτουργήσει ως Club Kentucky, παραμένοντας το κύριο μέρος εμφάνισης του Ellington μέχρι το 1927.

 

Ο μεγάλος σαξοφωνίστας Sidney Bechet εντάχθηκε στους Washingtonians για ένα διάστημα το 1925.

Κατά τη διάρκεια εκείνου του έτους, ο Ellington και ο στιχουργός Jo Trent έγραψαν ολόκληρη τη μουσική για τη θεατρική παράσταση "Chocolate Kiddies" μέσα σε μία νύχτα! Παρόλο που κανένα από τα τραγούδια δεν έγινε μεγάλη επιτυχία, η ορχήστρα του Sam Wooding περιόδευσε στην Ευρώπη για δύο χρόνια ερμηνεύοντας μερικά από τα κομμάτια του Ellington.

Τον Νοέμβριο του 1926, το συγκρότημα, που πλέον ήταν γνωστό ως η ορχήστρα του Duke Ellington, αποκατέστησε την αυθεντική του ταυτότητα κατά τις ηχογραφήσεις τους.

To 1927 το συγκρότημα του Duke κερδίζει μια θέση στο Cotton Club! Η ορχήστρα παίζει κάθε βράδυ για σχεδόν 5 χρόνια στο δημοφιλές κλαμπ, αλλά και σε διάφορες ραδιοφωνικές εκπομπές της εποχής και σύντομα αγγίζει την κορυφή με τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Η διάσημη ορχήστρα του Duke Ellington»

Β` Παγκόσμιος Πόλεμος

Ο πόλεμος προκάλεσε δυσκολίες στα ταξίδια των πολυάριθμων μουσικών συνόλων. Ωστόσο, ο Ellington συνέχισε να εργάζεται, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής του με την ορχήστρα του στη θεατρική παράσταση "Jump For Joy" για τα πολιτικά δικαιώματα στο Λος Άντζελες.

Η πρώτη του εμφάνιση στο Carnegie Hall, στις 23 Ιανουαρίου 1943, είχε έμφαση στην εκτέλεση μιας σχεδόν ολονύκτιας σουίτας με τίτλο "Black, Brown and Beige" (η οποία περιλάμβανε το κομμάτι "Come Sunday").

Ενώ μετά τον πόλεμο, πολλές μπάντες της εποχής του swing διαλύθηκαν, η ορχήστρα του Ellington όχι μόνο κατάφερε να διατηρηθεί αναλλοίωτη άλλα συνέχισε την επιτυχιμένη καριέρα της. 

 

Πολλοί πέφτουν, λίγοι ξανασηκώνονται

Στη δεκαετία του '50, η ορχήστρα του Duke Ellington αντιμετώπισε δυσκολίες. Οι επιτυχίες είχαν σταματήσει και οι σουίτες του δεν πουλούσαν όπως παλιά. Η τηλεόραση επίσης, επηρέασε τα μεγάλα συγκροτήματα, και έτσι ορισμένοι μουσικοί αποχώρησαν.

Ωστόσο, ο Ellington ανακάμπτει και προσθέτει νέα μέλη στην ορχήστρα. Η επιτυχία στο Φεστιβάλ Τζαζ του Νιούπορτ το 1956 αναζωογόνησε τον Ellington και τον έκανε να συνεχίσει να εμφανίζεται παγκοσμίως. Ο θάνατος όμως των Billy Strayhornτο το 1967 και  Hodges το 1970 επηρέασαν τη μπάντα, πολλά μέλη της οποίας σταδιακά αποφάσισαν να αποχωρήσουν.

Το τέλος

Ενώ η υγεία του λόγω καρκίνου του πνεύμονα χειροτέρευε, πραγματοποίησε τη τελευταία του εμφάνιση με την ορχήστρα του τον Μάρτιο του 1974.

Το Downbeat, ένα από τα γνωστότερα μουσικά περιοδικά, αφιέρωσε ένα ολόκληρο τεύχος για τα 75α γενέθλιά του, γεμάτο με επαινετικά σχόλια από τους σημαντικότερους μουσικούς της jazz. Ο Ellington λάτρευε το περιοδικό ενώ διάβασε το αφιέρωμα του από το νοσοκομείο όπου βρισκόταν . 

Στις 24 Μαΐου 1974, ο τζαζμαν αφήνει την τελευταία του πνοή. Ο τάφος του βρίσκεται στο Γούντλον, το παλαιότερο νεκροταφείο της Νέας Υόρκης, στο Μπρονξ.

Τιμήθηκε μεταθανάτια με το βραβείο Πούλιτζερ και το 1976 ιδρύθηκε το Κέντρο που πήρε το όνομά του στη Λουθηρανική Εκκλησία του Αγίου Πέτρου.

Το κέντρο είναι διακοσμημένο με φωτογραφίες που αναδεικνύουν τα κυριότερα σημεία της καριέρας του μουσικού. 

Δόξα το θεό μας χάρισε μουσική τόσο όμορφη όσο ο χαρακτήρας και οι συνεργασίες του.