Η ευρωπαϊκή πόλη καλλιεργεί τη διπλή κληρονομιά της urbs και της civitas. Τα τελευταία πενήντα χρόνια αυξήθηκαν οι αμφιβολίες σχετικά με την αξιοποίηση αυτής της κληρονομιάς. Οι δισταγμοί δεν αναφέρονται στη θέση του άστεως, το οποίο είχε μάλλον την τάση να ενισχύεται από τις νέες του λειτουργίες: διαχείριση, εξασφάλιση της αλληλεγγύης μεταξύ των κατοίκων, προώθηση του αστικού σχεδιασμού.
Ο γενικευμένος περιορισμός του ρόλου του κράτους, οι διαδικασίες αποκέντρωσης, οι πολύ συγκρατημένες, ό,τι κι αν λέγεται, κοινοτικές πολιτικές, ενίσχυσαν τον πολιτικό και εντοπισμένο ρόλο των πόλεων. Λόγω αυτού, θα μπορούσε κανείς να ελπίζει ιδιαίτερα ότι το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα θα υπερέβαινε τις δύο αντιφατικές αρχές της νεότερης Ευρώπης, που της κόστισαν πολλές αποικιακές περιπέτειες, πολέμους και ολοκληρωτικά καθεστώτα: τον οικουμενιστικό κοσμοπολιτισμό των Φώτων κατά τον 18ο αιώνα και την απόκτηση υπόστασης των εθνών κατά τον 19ο. Ωστόσο, αυτή η σχεδόν χανσεατική, αν όχι μεσαιωνική, αναβίωση της πόλης εγείρει ένα πολύ επίκαιρο, τριπλό ερώτημα: τον εδαφικό επανακαθορισμό των πολιτικών αρμοδιοτήτων της πόλης, τη συνταγματική διαμόρφωση μιας νέας αστικής διακυβέρνησης και την ικανότητα κοινωνικής αφομοίωσης και πολιτικής ένταξης.
Guy Burgel
Με τον παρόντα τόμο ολοκληρώνεται το δίτομο έργο "Η σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη", που αποτελεί μέρος του συλλογικού έργου "Histoire de l' Europe urbaine", το οποίο εκδόθηκε υπό τη διεύθυνση του Jean-Luc Pinol (Seuil, 2003). Μαζί με το βιβλίο του Jean-Luc Pinol "Ο Κόσμος των πόλεων τον 19ο αιώνα", που ήδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις μας, καλύπτει δύο αιώνες αστικής ιστορίας και αποτελεί σημαντικό εργαλείο για ιστορικούς, πολεοδόμους, οικονομολόγους, καθώς και για όσους ενδιαφέρονται γενικότερα για την κοινωνική ιστορία.