Η Μικρά Ασία κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση στην ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η συμβολή του μικρασιατικού Ελληνισμού στην άμυνα και την ανασύστασή της (μετά το 1204), τη διαφύλαξη και την αναζωογόνηση του πολιτισμού της, αλλά και την οικονομική πρόοδό της ήταν μεγαλύτερη από κάθε άλλης πληθυσμιακής ομάδας. Χάρη στη γεωγραφική της ιδιαιτερότητα, η Μικρά Ασία υπήρξε πεδίο διαμόρφωσης ποικίλων εκφάνσεων του πνεύματος, όπως της Ορθοδοξίας, του βυζαντινού δικαίου και της διαφύλαξης και της προβολής της αρχαιοελληνικής παιδείας. Η απώλεια της Μικράς Ασίας υπήρξε καθοριστική για την επιβίωση της Κωνσταντινούπολης, αφού την αποστέρησε από τον ζωοδότη πνεύμονά της.