Μετά την καταστροφή του 1974 και περίπου μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, η ελληνοκυπριακή εθνικιστική ιδεολογία τέθηκε στο περιθώριο, ενώ παράλληλα παρουσιάστηκε άνοδος του κυπριωτισμού-της κυπροκεντρικής εκείνης ιδεολογίας με κεντρικό αξίωμα τη διαφύλαξη της πολιτικής αυτονομίας της Κύπρου. Όμως, η υποχώρηση του εθνικισμού ήταν προσωρινή. Η παραδοσιακή ελληνοκεντρική εθνικιστική ιδεολογία επέστρεψε στο πολιτικό και κυρίως στο ιδεολογικό προσκήνιο, με διαφορετική όμως μορφή. Το εθνικιστικό αίτημα τώρα δεν είναι η Ένωση με την Ελλάδα αλλά η επαναβεβαίωση της ελληνικής ταυτότητας των Κυπρίων, στο πλαίσιο μιας ανεξάρτητης πολιτείας με στενές πολιτισμικές και πολιτικές συνδέσεις με το ελλαδικό κράτος.
Από την άλλη πλευρά όμως, η νέα αυτή εκδοχή του ελληνοκυπριακού εθνικισμού προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Μολονότι η ιδεολογική σύγκρουση ανάμεσα στον παραδοσιακό ελληνικό εθνικισμό και τον κυπριωτισμό έχει μακρά ιστορία, κατά την περιόδο που ακολουθεί το 1974 η διαμάχη απικτά μεγαλύτερη ένταση και αποτελεί το βασικό πεδίο για την κοινωνική κατασκευή της ελληνοκυπριακής ταυτότητας.