Ως δημόσια κτήση νοούνται τα πράγματα που ανήκουν κατά κυριότητα στη Διοίκηση και είτε είναι κοινόχρηστα είτε προορίζονται στην εξυπηρέτηση δημοσίων ή δημοτικών υπηρεσιών. Παρόλο που βασικές διατάξεις του δικαίου της δημόσιας κτήσης απαντώνται στον Αστικό Κώδικα, στην πραγματικότητα πρόκειται για ύλη εντασσόμενη από συστηματικής και επιστημονικής σκοπιάς στο διοικητικό δίκαιο. Οι νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις σχετικά με τη δημόσια κτήση είναι ιδιαίτερα ευρείες. Η επιστημονική επεξεργασία της δημόσιας κτήσης δεν αντιστοιχεί ωστόσο προς τη μεγάλη σημασία της για την κοινωνική συμβίωση και την έκταση των σχετικών διατάξεων και της νομολογίας.

Το έργο είναι δομημένο σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος αναλύεται η καταγωγή και η σύγχρονη σημασία της έννοιας της δημόσιας κτήσης και στο δεύτερο μέρος η έννομη σχέση της Διοίκησης με τη δημόσια κτήση. Σε όλο το έργο διερευνάται το σημαντικό ιστορικό βάθος και το συγκριτικό ενδιαφέρον της δημόσιας κτήσης. Εκτίθενται αναλυτικά τα στοιχεία της έννοιας (κυριότητα της Διοίκησης και ιδιαίτερος δημόσιος προορισμός). Ακόμη αναλύεται η φύση της έννομης σχέσης της Πολιτείας προς τη δημόσια κτήση, περιλαμβανομένου του ειδικότερου ζητήματος της συνταγματικής προστασίας της κυριότητας επί της δημόσιας κτήσης. Τέλος, παρουσιάζονται οι δικονομικές διαστάσεις της έννοιας.

Ο συγγραφέας εύστοχα θέτει το ερώτημα αν δικαιολογείται από τη μια πλευρά να κρατεί η θεωρία της αστικής κυριότητας και από την άλλη η κρατούσα άποψη να αρνείται τη συνταγματική προστασία της κυριότητας αυτής. Στο έργο του τα δύο ζητήματα συνδέονται με πρωτότυπο τρόπο. Επίσης με πρωτότυπο τρόπο προσλαμβάνονται και κατατάσσονται οι διάφορες θεωρίες και απόψεις που έχουν υποστηριχθεί σχετικά με τη συνταγματική προστασία της ιδιοκτησίας του δημοσίου. Σε ιδιαίτερο τμήμα του έργου παρουσιάζονται πρωτότυπα επιχειρήματα υπέρ της άποψης για την κατʼ αρχήν παροχή συνταγματικής προστασίας στην ιδιοκτησία του Δημοσίου, το περιεχόμενό της ενόψει και της ευχέρειας του νομοθέτη να οργανώνει τη διοικητική δράση. Ο συγγραφέας αναφέρεται στις πλέον πρόσφατες νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις και καταδεικνύει την ανάγκη αποκρυστάλλωσης της επιστημονικής συζήτησης για το θέμα αυτό.

Επίσης σταθμίζονται στο έργο από τη μια η θέση του συγγραφέα, σύμφωνα με την οποία η κυριότητα της Διοίκησης στη δημόσια κτήση είναι κυριότητα αστικού δικαίου και από την άλλη η άποψή του ότι το δίκαιο της δημόσιας κτήσης εντάσσεται στο διοικητικό δίκαιο, ότι δηλαδή αποτελεί ύλη διοικητική. Για το λόγο αυτό αναλυτικά περιγράφεται το διοικητικό καθεστώς διαχείρισης και προστασίας της δημόσιας κτήσης (όργανα, αρμοδιότητες, διαδικασίες).

Το έργο συνοδεύεται από εκτεταμένη βιβλιογραφική έρευνα, με παραπομπές σε μεγάλο αριθμό συστηματικών συγγραμμάτων, μονογραφιών και άρθρων, ελληνικών, αλλά και γαλλικών, αγγλικών, γερμανικών, ιταλικών. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η έρευνα στη νομολογία και τη νομοθεσία πριν από την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα, που επιτρέπει στο συγγραφέα να συνθέσει και παρουσιάσει μια πλήρη εικόνα του δικαίου της δημόσιας κτήσης από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους ως σήμερα.

Η μελέτη εκδίδεται σε μια περίοδο κατά την οποία η δημόσια κτήση επανήλθε με ορμή στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου, πέραν του νομικού προβληματισμού, καθώς εντείνεται η πίεση για οικονομική εκμετάλλευσή της και η ανησυχία για ενδεχόμενη υπεγγυότητά της σε περίπτωση περαιτέρω όξυνσης της δημοσιονομικής κρίσης.

Από όλα τα ανωτέρω συνάγεται ότι το έργο αποτελεί όχι σημαντική, συνολική και πρωτότυπη, συνεισφορά στη μελέτη του συγκεκριμένου θέματος που πραγματεύεται, αλλά και γενικότερα εμπεριστατωμένη και νεωτεριστική συμβολή στο ευρύτερο επιστημονικό πεδίο του διοικητικού δικαίου.

Πρόλογος & Επιμέλεια σειράς: Θεόδωρος Π. Φορτσάκης