Ο Αιμίλιος Χουρμούζιος, που για πενήντα χρόνια δέσποσε στην καθόλου ελληνική πνευματική και καλλιτεχνική ζωή, υπήρξε αναμφίβολα ένα τεράστιο πνευματικό μέγεθος που δεν είναι δυνατόν να εξαντληθεί -ούτε καν να καλυφθεί επαρκώς- σε μια σύντομη μελέτη.
Ένας άνθρωπος που εκτείνεται από την λογοτεχνία στη δημοσιογραφία, το θέατρο και την κριτική, κι από το δοκίμιο στον φιλοσοφικό στοχασμό, και που όλα τα υπηρετεί με θαυμαστή αρτιότητα κι από θέση μάχης, με μια καταπληκτική αρματωσιά, δεν είναι δυνατόν να χωρέσει σε μικρές αναφορές. Απαιτεί πολλές επί μέρους μελέτες για να αποτιμηθεί το τεράστιας σημασίας έργο του, κι η απέραντη σε βάθος κι έκταση προσφορά του.
Απ' αυτή την άποψη ο Χουρμούζιος είναι ο μεγάλος αδικημένος ως προς τους νέους, που ώς πριν λίγα χρόνια δεν είχαν καθόλου τις ευκαιρίες να μελετήσουν το έργο του, που η σημερινή επικαιρότητα των θέσεων και των απόψεών του είναι πραγματικά εκπληκτική.