Το βιβλίο της κας Μελπομένης Κεσίσογλου-Καρυστινού, με το οποίο ξεκίνησε την εκδοτική του δραστηριότητα το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, ξαναζωντανεύει τη φυσιογνωμία της ενορίας της Αγιάς, αρχίζοντας από τους πρώτους χρόνους μετά την 'Αλωση και φτάνοντας έως τα μέσα του εικοστού αιώνα. Μέσα από τις σελίδες του, ο αναγνώστης παρακολουθεί τη σταδιακή ανασύσταση και τη μετέπειτα ακμάζουσα πορεία μιας ελληνικής κοινότητας της Πόλης και ανακαλύπτει έναν κόσμο γοητευτικό, που έζησε και έδρασε επί αιώνες στα παράλια του Κεράτιου Κόλπου.

Για τη συγγραφή του η κα Καρυστινού βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο αρχείο του πατέρα της, επιτρόπου της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου Τζιμπαλιού, καθώς και σε άλλες πηγές: κώδικες, πρακτικά συνεδριάσεων, ταμειακές καταστάσεις, ονομαστικούς καταλόγους ενοριτών, κείμενα ξένων περιηγητών και διηγήσεις παλαιών κατοίκων της Αγιάς. Στο πρώτο μέρος του έργου η συγγραφέας εξετάζει την κυρίως ενορία, οι κάτοικοι της οποίας παίζουν ηγετικό ρόλο στα κοινά, και στη συνέχεια επικεντρώνεται στην πέραν της συνοικίας περιοχή των «πεκιάρικων», με τους λεγόμενους πεκιάρηδες, οι οποίοι μέσα από τις συντεχνίες τους στήριζαν οικονομικά όχι μόνο την κοινότητα αλλά και το Φανάρι. Συνδετικό κρίκο ανάμεσα στα δύο αυτά μέρη αποτελεί η εκκλησία, ο πυρήνας της κοινότητας, που βρίσκεται στο επίκεντρο της καθημερινής ζωής.

Το πλούσιο πληροφοριακό υλικό του βιβλίου συμπληρώνουν παλαιές φωτογραφίες και σχέδια που φιλοτέχνησε ο μελετητής της Πόλης, συγγραφέας κ. Ακύλας Μήλλας.