Τα δοκίμια που συνάζονται σ' αυτόν τον τόμο είναι ξεδιαλεγμένα ανάμεσα στο σύνολο διασωζόμενο έργο του Δημητρίου Καταρτζή. Εξέχουσα μορφή μέσα στον "φωτισμένο" ΙΗ' ελληνικό αιώνα, έδωσε ένα άρτιο σύστημα αγωγής, αλλά και παιδείας στην ευρύτερη σημασία του όρου, στηριγμένο στην εθνική γλώσσα, τη δημοτική, την οποία εμελέτησε και επεξεργάσθηκε για να την καταστήσει καθολικό και ενιαίο, καλλιεργημένο όργανο στοχασμού, ομιλίας και συγγραφής.