Οι Νύχτες κάτω από την πέτρινη γέφυρα διηγούνται όνειρα που γίνονται πραγματικότητα. Γιατί να μην μπορούν να αιωρούνται στον αέρα τα φαντάσματα νεκρών παιδιών, να καταλαβαίνει κανείς τη γλώσσα των σκύλων, να μιλάει στα άστρα, να εμφανίζει σ’ έναν τοίχο το πρόσωπο ενός ανθρώπου, γιατί τέλος (εδώ δένει η υπόθεση) να μην αγκαλιάζεται κάθε νύχτα, κάτω από την πέτρινη γέφυρα που διασχίζει τον Μολδάβα, το κόκκινο ρόδο και το άνθος του δεντρολίβανου – η ψυχή του Ροδόλφου του Δεύτερου των Αψβούργων με την ψυχή της Εσθήρ; Όμως η όμορφη Εβραία είναι γυναίκα του πλούσιου εμπόρου Μορδεχάι Μάισελ που δανείζει χρυσό στον αυτοκράτορα. Ακόμα και σαν όνειρο, η ερωτική επαφή των δυο τους προκαλεί τη θεία οργή και τιμωρία. Η πανούκλα θερίζει τα Εβραιόπουλα της Πράγας.
Σειρά σατιρικών πινάκων από την εβραϊκή συνοικία της πόλης, οι Νύχτες κάτω από την πέτρινη γέφυρα είναι μια διαδοχή σκηνών από τη ζωή στα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα, που φωτίζουν, συμπληρώνουν, ζωντανεύουν η μία την άλλη. Έμποροι, υπηρέτες, γελωτοποιοί, αστρολόγοι, καλλιτέχνες, σαλτιμπάγκοι, κλέφτες, ενώ στην άλλη όχθη διαγράφεται η φιγούρα του αυτοκράτορα στο μνημειακό του παλάτι – του Ροδόλφου του Δεύτερου, βασιλιά της Βοημίας και της Ουγγαρίας, υπερήφανου και παράξενου, χαμένου στα όνειρα και τη μελαγχολία, με μεγαλύτερο
ενδιαφέρον για την αλχημεία, την αστρονομία, την τέχνη και τον έρωτα απ’ ό,τι για τα θέματα του Κράτους.
Σε ύφος απλό και ζωντανό, συχνά ποιητικό, με αιχμές από θλιμμένο και φορές φορές σκληρό χιούμορ, ο Λέο Περούτς μάς μεταφέρει με διαδοχικές πινελιές σε ένα όραμα-παραίσθηση για την Ιστορία της πόλης του. Ψεύτης που πάντα λέει την αλήθεια, δεν παύει να πλέκει αυτά τα μυστικά δεσμά που ενώνουν την ατομική μοίρα των ηρώων του με τη μοίρα της χώρας, της πόλης, του παρελθόντος του.
Νικόλ Σαρνταίρ
***
Τίποτε δεν είναι αλήθεια, τίποτε δεν είναι και αληθινά ψέμα. Τα σύνορα ανάμεσα σε πραγματικότητα και φαντασία είναι ρευστά. Πού αρχίζει το φανταστικό, πού τελειώνει το χρονικό; Ο Περούτς μάς καλεί να πιστέψουμε ότι η λογική μπορεί να συμβαδίσει με το παράδοξο και η αλήθεια με το μυστήριο: σαν η φαντασία να πρέπει να σπεύσει να βοηθήσει την Ιστορία. Μήπως ακριβώς επειδή είδαν στο πρόσωπό του ένα είδος «προφήτη», θαύμασαν ο Μπόρχες, ο Καγιουά ή ο Πωλάν αυτόν τον σύγχρονο του Κάφκα;
Η μαγευτική αφήγηση του Λέο Περούτς είναι χτισμένη με απόλυτη και σχεδόν μαθηματική ακρίβεια. Φανατικός του λογισμού των πιθανοτήτων, ο συγγραφέας επινόησε έναν μαθηματικό τύπο και έγραψε ένα βιβλίο για το σκάκι. Η αφήγησή του μας παρασύρει σε έναν κόσμο σαγηνευτικό, όπου ακούμε την αντήχηση από συνομιλίες, προαισθήματα, αποφάσεις της τύχης – όπου στήνονται και καταρρέουν μαγικές εξισώσεις, μυστικές ίντριγκες, σκοτεινές μυήσεις. Ένας μεσαιωνικός ακόμη
κόσμος, στον οποίο βασιλεύει η πρόληψη, η μυστική δύναμη των ραββίνων και η σκοτεινή δύναμη της κατάρας.
Νικόλ Σαρνταίρ