Καθισμένος στον κήπο του στα Άβδηρα, κάτω από έναν θαλερό πλάτανο, ο Δημόκριτος γράφει ένα έργο περί των αιτίων της μελαγχολίας. Προς μεγάλη σύγχυση του λαού, ο γέρος σοφός διακόπτει την εργασία του μόνο για να τεμαχίσει ζώα και να περιγελάσει τους ανθρώπους : το παράξενο, άγριο και ασυγκράτητο γέλιο του είναι το θέμα ενός μικρού φιλοσοφικού μυθιστορήματος που, πριν πέσει στην άδικη λήθη, ενέπνευσε σ' ολόκληρη την Ευρώπη πλήθος ζωγράφους και συγγραφείς. Ένα σπάνιο παράδειγμα μυθιστορηματικής γραφής, με βάση την παιγνιώδη ανάμειξη των ειδών, μέσα στην ιατροφιλοσοφική λογοτεχνία.
Οι Επιστολές, που αποδίδονται στον Ιπποκράτη αλλά χρονολογούνται στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, δεν αποτελούν μόνο έναν γοητευτικό μύθο (τον οποίο θυμάται ο Λαφονταίν) : μοναδικός σκοπός τους δεν είναι να ξεδιπλώσουν το μαστίγιο της σάτιρας. Δύο, τουλάχιστον, σημαντικά ερωτήματα τίθενται : Ποιος είναι ο τρελός και ποιος είναι ο αρμόδιος κριτής.
Μαζί με το 30ο πρόβλημα του Αριστοτέλη, περί Μελαγχολίας και ιδιοφυίας, που δημοσιεύεται στην ίδια σειρά, πρέπει να διαβαστούν ως ένα από τα θεμελιώδη κείμενα της δυτικής σκέψης πάνω στην αμφισημία της τρέλας.