Στη μελέτη αυτή προτάσσεται μια αναφορά στην αντίληψη του κόσμου που διαμορφώθηκε στην κλασική αρχαιότητα, καθώς έκρινα σκόπιμο να παρουσιαστεί η γένεση του κοσμολογικού στοχασμού. Στη συνέχεια εξετάζονται αναλυτικά οι απόψεις του Αριστοτέλη και του Πτολεμαίου για τον κόσμο, με έμφαση στο σύστημά τους για τη λειτουργία του σύμπαντος. Η διαμάχη μεταξύ των δύο αυτών συστημάτων έμελλε να σημαδέψει την πορεία της σκέψης για πολλούς αιώνες. Ύστερα παρουσιάζονται οι κοσμολογικές θέσεις από την εποχή του Αυγουστίνου έως και το 12ο αι., ενώ αμέσως μετά η σκυτάλη περνά στον αραβικό και ιουδαϊκό στοχασμό, χωρίς τους οποίους η εξέλιξη στον τομέα της κατανόησης της λειτουργίας του κόσμου θα ήταν αδύνατη. Σε επόμενο κεφάλαιο δίδεται έμφαση στην κοσμολογία του 13ου και του 14ου αι., εξετάζοντας τις ιδέες σημαντικών στοχαστών παράλληλα προς την πρόοδο της αστρονομίας, με την οποία εξάλλου ήταν στενά συνδεδεμένη η κοσμολογία την εποχή εκείνη. Έπειτα αναλύονται οι απόψεις των στοχαστών που εμπίπτουν στα χρονικά όρια της Αναγέννησης, είτε αυτοί είναι συνεχιστές της παλιάς παράδοσης, είτε ανανεώνουν τη σκέψη με τις καινοτόμες θέσεις τους. Η επισκόπηση αυτή βρίσκει το τέλος της στον Γαλιλαίο και την πολυθρύλητη περιπέτειά του. Σε όλη τη μελέτη το βάρος δόθηκε στην έννοια και την εικόνα του σύμπαντος, ενώ θέματα που εμπίπτουν στο πεδίο της κοσμολογίας, όπως ο χρόνος, το κενό ή η φύση των σωμάτων, χρησιμοποιήθηκαν επιβοηθητικά για να στηρίξουν και να ερμηνεύσουν θέματα σχετικά με τη συνολική λειτουργία του σύμπαντος.