Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας εξιστορεί την αληθινή ζωή του Σόλομον Νόρθαπ, ενός Νεοϋορκέζου, δημοφιλή βιολιστή στην Αμερική. Ενώ γεννιέται και μεγαλώνει ελεύθερος, όπως γράφει κι ο ίδιος «σε μία ελεύθερη πολιτεία», αρπάζεται δολίως και πουλιέται ως σκλάβος στον Αμερικανικό νότο από δύο άνδρες. Εκεί αγοράζεται από τον Γουίλιαμ Φορντ, ο οποίος θα τον πουλήσει σε μια άλλη φυτεία που τη διοικεί ο σκληρός οδηγός σκλάβων Έντγουιν Επς. Ο Νόρθαπ θα περάσει σε φυτείες στη Λουϊζιάνα 12 χρόνια ως σκλάβος και θα υποφέρει τα πάνδεινα στα χέρια ενός παρανοϊκού σωματέμπορου, μέχρι να απελευθερωθεί. Το περιβάλλον της δουλείας και η εμμονική αναζήτηση της ελευθερίας παρουσιάζονται με μοναδικό αφηγηματικό τρόπο τονίζοντας την τραγικότητα της κατάστασης. Ο Νόρθαπ θα καταφέρει μετά από 12 χρόνια σκλαβιάς να φυγαδευτεί και να καταγγείλει τους αφέντες του στο δικαστήριο, χάνοντας την δίκη επειδή το χρώμα του δεν του επέτρεπε να καταθέσει ως μάρτυρας της δικής του υπεράσπισης. Αφέθηκε ελεύθερος και έζησε την υπόλοιπή του ζωή ως ακτιβιστής για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών.