Κατερίνα Γώγου: “Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ είναι μη γίνω “ποιητής

Πώς ένας άνθρωπος γεμάτος φόβους και πάθη, μικρός μπροστά στη δύναμη του κόσμου, έγινε σύμβολο επανάστασης και αγώνων ;

Ποια ήταν τελικά η Κατερίνα Γώγου;

Για άλλους μια τσαχπίνα του ελληνικού ναϊφ κινηματογράφου και γι' άλλους μια στρατευμένη ποιήτρια, που έκανε τη ζωή της αγώνα, και τον αγώνα λόγο για να ζεί. Η Κατερίνα των Εξαρχείων, μια μικροσκοπική και μελαγχολική γυναίκα, έξω καρδιά, ελεύθερη στο πνεύμα, αυφόρμητη στο λόγο, κατάφερε να γίνει η πιο εμπορική ποιήτρια της Ελλάδας, με πωλήσεις ισάριθμες μ'εκείνες του Ελύτη και του Ρίτσου. Ένα κορίτσι που αφιέρωσε τη ζωή του στην ιδέα της ισότητας, στον αγώνα κατά της οποιασδήποτε μορφής καταπίεσης, στην προσμονή ενός καλύτερου αύριο, για όλους. 

'Ηρωες και φίλοι της οι κατατρεγμένοι και οι παράνομοι. Στα ποιήματά της πρώτο ρόλο έχουν εκείνες κι εκείνοι που είναι "ασύμβατοι" και "ασυμβίβαστοι". Μίλησε στις ψυχές των νέων και αγαπήθηκε για την δύναμή της, αλλά κυρίως για τις αδυναμίες της.

Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
πού κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Εξάρχεια Πατήσια Μεταξουργείο Μέτς.
Κάνουν ότι λάχει.
Πλασιέ τσελεμεντέδων και εγκυκλοπαιδειών
φτιάχνουν δρόμους και ενώνουν ερήμους
διερμηνείς σε καμπαρέ τής Ζήνωνος
επαγγελματίες επαναστάτες... Τρία κλίκ αριστερά

Γρήγορα όμως βρέθηκε αντιμέτωπη με τους ίδιους τους δαίμονές της. Αλκόολ, καταχρήσεις, ουσίες την έφεραν αντιμέτωμη με μια άνιση μάχη. Στις 3 Οκτωβρίου 1993, βρέθηκε νεκρή στο πατρικό της σπίτι στον Κεραμεικό, όπου είχε επιστρέψει τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Αιτία θανάτου, ένα κοκτέιλ φαρμάκων και ουσιών. Η Κατερίνα έπινε πολύ, αλλά τα ναρκωτικά και κυρίως η ηρωίνη μπήκαν στη ζωή της αργά και μάλιστα σε μια προσπάθεια να σώσει την κόρη της, η οποία ήταν εθισμένη. Δυστυχώς δεν τα κατάφερε και βρήκε άδοξο τέλος σε ηλικία μόλις 53 ετών. 

Μη βλέπεις εμένα μην κλαις
εσύ είσαι η ελπίδα
Άκου, θα ‘ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απ’ έξω
και τη δουλειά θα τη διαλέγουμε
δε θα ‘μαστε άλογα
να μας κοιτάνε στα δόντια.... Θα' ρθει καιρός

 

Για τους περισσότερους φίλους της, ο θάνατός της δεν ήταν έκπληξη, αφού η ζωή της δεν είχε πλέον νόημα. Έχοντας περάσει, για εκείνη, η ένδοξη εποχή των εξαρχείων, όντας πλέον ανύμπορη να αγωνιστεί για τα πιστεύω της και βλέποντας την παρακμή να εγκαθιδρύεται με μια αίσθηση μονιμότητας, ο ρόλος της και εκείνος των συναγωνιστών της δεν είχε πλέον νόημα. Άφησε όμως πίσω της μια μεγάλη παρακαταθήκη. Μια ποίηση δυνατή και δυναμική, μια κραυγή αγωνίας για το μέλλον της ανθρωπότητας, για τα λάθη της γενιάς της και των προηγούμενων. Δεν φοβήθηκε να ενταχθεί ακόμα και στον αναρχικό χώρο, να αντιμετωπίσει κατηγορίες, αλλά και προσωρινή κρατηση. Πολλοί θεώρησαν ότι είχε ανάμειξη με τη 17 Νοέμβρη, όμως δεν βρέθηκαν ποτέ ενοχοποιητικά στοιχεία εναντίον της και οι όποιες κατηγορίες αποσύρθηκαν. 

Είτε συμφωνεί, είτε διαφωνεί κανείς με τον τρόπο που αποφάσισε να ζήσει τη ζωή της ή με τις ιδεολογίες της, η Κατερίνα Γώγου ήταν σίγουρα γνησίως ασυμβίβαστη και εγγενώς γενναία. Γενναία απέναντι σε όλους τους άλλους, ίσως εκτός από τον ίδιο της τον εαυτό, αφού εντέλει φυλακίστηκε από τους δαίμονές της.  Η ποίησή της ήταν τόσο άμεσα αποδεκτή γιατί ήταν ένα ψυχογράφημα, ενός ανθρώπου που πίστεψε ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. 

"Πάρε με λοιπόν από δω. Θέλω να σου δείξω τα καλοκαιριάτικα θέατρα, πώς ζούνε το χειμώνα. Πόσο άδεια είναι τα σχολικά όταν έχουν αργία κι όλους τους φίλους που φύγανε και δεν μπορούν πια να με προδώσουν. Πάμε από δω πάμε εκδρομή σε μέρος που δεν έγινε, αφού στο ‘χω γράψει στο ‘χω πει, όπου κι αν πάτησα άφηνα αίμα, γι’ αυτό δεν μπορώ ποτέ πού να σταθώ κι όλο αλλάζω σεντόνια.” Ιδιώνυμο

Όπως έγραψε για εκείνη ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Γιώργος Χρονάς "Ήταν μια καλλιτέχνιδα της πόλης με την αναγεννησιακή έννοια, μια σημαντική αναρχική ποιήτρια που δικαιώθηκε μετά θάνατον και είναι, μάλιστα, εμπορική σε μια εποχή που η ποίηση δεν πουλά. Η αυτοκτονία της ήταν καθαρό ροκ εν ρολ, όπως και όλη η ζωή της, που εν τέλει την πλήρωσε με την τέχνη της".