Δυο τύποι περιφέρονται ασταμάτητα με τα άλογά τους φιλοσοφώντας τη ζωή, με αφορμή την αφήγηση των ερώτων τους. Δεν ξέρουμε ποιοι είναι. Δεν ξέρουμε από πού έρχονται. Δεν ξέρουμε πού πάνε. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι ο ένας είναι αφέντης του άλλου. Ο αναγνώστης πολύ γρήγορα αναρωτιέται ποιος είναι πραγματικά ποιος. Κι αυτό επειδή μέσα από καταιγιστικές ερωτικές ιστορίες, τη μία πιο απρόσμενα περιπετειώδη και διασκεδαστική από την άλλη (παρελαύνουν καμιά εξηνταριά πρόσωπα), η πρωτοβουλία των κινήσεων αλλάζει συνεχώς χέρια.

Ο μοιρολάτρης Ζακ και ο αφέντης του είναι το κλασικό αριστούργημα της εποχής του Διαφωτισμού, το κοινωνικό μυθιστόρημα που ύμνησαν παλαιοί συγγραφείς, όπως ο Γκέτε (το 1780), ο Σίλερ (το 1785), οι αδελφοί Γκονκούρ (στον 19ο αιώνα) και νεότεροι, όπως ο Μίλαν Κούντερα που κυριολεκτικά αποθεώνει την τέχνη του Ντιντερό.

Ο μοιρολάτρης Ζακ και ο αφέντης του είναι το ελευθεριακό μυθιστόρημα που, αν και γραμμένο τον 18ο αιώνα, προκαλεί πάντα, μέσα από την πηγαία διακωμώδηση των κατεστημένων ηθών, την ίδια διάθεση να αναστοχαστεί κανείς τα περιθώρια ατομικής αντίστασης στην κατεστημένη εξουσία.