Ο Φερνάντο Πεσσόα πεθαίνει σε ηλικία 47 ετών στην Πορτογαλία, έχοντας προλάβει να γράψει μονάχα μερικά βιβλία, τα οποία έως το θάνατο του, δεν μπόρεσαν να αναγνωριστούν από το ευρύ κοινό. Το χειρόγραφο του Βιβλίου της Ανησυχίας, ίσως του πιο σημαντικού έργου του, παραμένει κλειδωμένο σε ένα ξύλινο σεντούκι μέχρι το 1982. Το βιβλίο ανακαλύπτεται και εκδίδεται 47 χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα και πλέον θεωρείται ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. 

Ο Πεσσόα γεννιέται το 1888 στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας, όμως από πολύ μικρή ηλικία, μόλις πέντε ετών, βιώνει την απώλεια και το πένθος. Χάνει τον πατέρα του από φυματίωση και λίγο αργότερα και τον αδερφό του. Λίγο αργότερα η μητέρα του ξαναπαντρεύεται και η οικογένεια μεταναστεύει στη Νότια Αφρική. Εκεί ο Φερνάντο τελειοποιεί τα αγγλικά του, όμως σε ηλικία 17 ετών αποφασίζει να επιστρέψει στην Πορτογαλία, μόνος του αυτή τη φορά, όπου και θα παραμείνει μέχρι τον θάνατό του το 1935. Αφιερώνει ολόκληρη τη ζωή του στο γράψιμο, όμως τα ελάχιστα βιβλία που εκδίδει περνούν σχεδόν απαρατήρητα. 

Το Βιβλίο της Aνησυχίας είναι ένας ύμνος στον παράδοξο κόσμο της ύπαρξης, της απλότητας και της πολυπλοκότητας της ζωής, των ονείρων και των συμπτώσεων.

Το βιβλίο είναι γραμμένο μέσα από τη συλλογή αποσπασμάτων που μοιάζουν να ακροβατούν ανάμεσα σε σελίδες ημερολογίου και ποιήματα. Δεν υπάρχει χρονική συνέχεια στο βιβλίο, επομένως μπορεί να διαβαστεί από την αρχή μέχρι το τέλος ή από το τέλος προς την αρχή. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία για το βιβλίο είναι ότι ο Πεσσόα δεν το υπογράφει και μάλιστα υπαινίσσεται ότι συγγραφέας είναι ο Bernando Suares, κάποιος βιβλιοπώλης από τη Λισσαβώνα ή ένας άντρας που ονομάζεται Vicente Guedes. Παρόλα αυτά κανένα από τα δύο πρόσωπα δεν υπήρξε ποτέ. Αποτελούν χαρακτήρες που ο Πεσσόα εφηύρε για τους σκοπούς της αφήγησης.

Στα πολλά χειρόγραφα του Πεσσόα που ανακαλύφθηκαν, η πρακτική της δημιουργίας νέων συγγραφικών ονομάτων φαίνεται να είναι κοινή.

Αυτό που δεν κάνει αυτά τα ονόματα απλώς λογοτεχνικά ψευδώνυμα, είναι ότι ο Πεσσόα δίνει διαφορετικό χαρακτήρα και λογοτεχνικό ύφος στο καθένα από αυτά, είναι σαν να δημιουργεί κάποιους εντελώς καινούργιους χαρακτήρες. Ο ίδιος αναφερόμενος σε αυτά τα ονόματα τα αποκάλεσε “ετερώνυμα” και έγραψε τουλάχιστον 80 κατά τη διάρκεια της ζωής του. Κάτω από αυτό το πρίσμα, το Βιβλίο της Ανησυχίας δεν αποτελεί απλά ένα λογοτεχνικό έργο, αλλά όπως αναφέρουν πολλοί αναλυτές, αποτελεί πιθανότατα "την πιο περίεργη αυτοβιογραφία που έχει γραφτεί ποτέ”. Ο ίδιος ο Πεσσόα το αποκάλεσε “η αυτοβιογραφία κάποιου που δεν υπήρξε ποτέ”. 

Η χρήση όλων αυτών των προσωπείων, αλλά και η αποσπασματική γραφή του βιβλίου μας αποκαλύπτουν πιθανότατα την καρδιά της φιλοσοφικής θεώρησης του Πεσσόα, την πίστη ότι η ίδια η ανθρώπινη φύση είναι φτιαγμένη από ψευδαισθήσεις και θραύσματα. Η ανάγνωση του βιβλίου μοιάζει να προκαλεί μια αίσθηση κάθαρσης στην ψυχή του αναγνώστη. Με τρομερή ακρίβεια ο Πεσσόα περιγράφει την αποξένωση, τη μοναξιά και τον αποπροσανατολισμό που υπάρχουν εγγενώς στον άνθρωπο. 

“Η ψυχή μου είναι μια κρυφή ορχήστρα. Δεν ξέρω τι όργανα, τι έγχορδα και άρπες, τύμπανα και ταμπούρλα ηχούν και συγκρούονται μέσα μου. Το μόνο που ακούω εγώ είναι η συμφωνία”, έγραψε και μάλλον αυτή ήταν πάντα και η μεγαλύτερη ανησυχία του, η απόλυτη αδυναμία κατανόησης της ανθρώπινης ψυχής. 

Βρείτε τα βιβλία του εδώ, γιατί σίγουρα θα σας συγκινήσουν.