Στο κλασικό αυτό μυθιστόρημα, ένα από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, κεντρικά πρόσωπα είναι η όμορφη τσιγγάνα Εσμεράλδα, που αγαπάει χωρίς ανταπόκριση τον λοχαγό Φοίβο ντε Σατοπέρ, και ο καμπούρης κωδωνοκρούστης Κουασιμόδος, που αγαπάει κρυφά την Εσμεράλδα. Ανάμεσά τους παρεμβαίνει ο αρχιδιάκονος Κλοντ Φρολό, που θέλει να κάνει δική του την όμορφη τσιγγάνα, και μαχαιρώνει τον λοχαγό, ο οποίος όμως επιζεί. Ακολούθως ο Φρολό κατηγορεί την Εσμεράλδα για τον φόνο, επειδή εκείνη τον απορρίπτει. 

Το δικαστήριο την καταδικάζει σε θάνατο πιστεύοντας ότι ο λοχαγός είναι νεκρός. Ωστόσο ο Κουασιμόδος την αρπάζει και την κρύβει μέσα στην πολυδαίδαλη εκκλησία, αλλά τελικά ο αρχιδιάκονος καταφέρνει να την πάρει από τα χέρια του και να την παραδώσει στον δήμιο. Ο Κουασιμόδος γκρεμίζει τον Φρολό από ένα κωδωνοστάσιο της Παναγίας των Παρισίων και εξαφανίζεται. Έπειτα από χρόνια, βρίσκουν σε έναν τάφο τον σκελετό του Κουασιμόδου, που κρατάει στην αγκαλιά του την απαγχονισμένη Εσμεράλδα.